8 DẠNG CONG VẸO CỘT SỐNG THƯỜNG GẶP – MỨC ĐỘ NÀO NGUY HIỂM NHẤT?

Mỗi dạng cong vẹo cột sống đều mang những đặc trưng riêng về cấu trúc, nguyên nhân hình thành, triệu chứng biểu hiện… Tất cả đều có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khoẻ tổng thể, đặc biệt là khả năng vận động. Do đó, ngay khi nhận thấy dấu hiệu bất thường, người bệnh nên chủ động liên hệ với bác sĩ để có kế hoạch điều trị phù hợp

Tổng quan về chứng vẹo cột sống

Vẹo cột sống là hiện tượng cột sống bị cong sang một bên, làm cho xương sườn hoặc cơ nhô ra xa hơn so với bên còn lại. Đối tượng dễ mắc phải tình trạng này là thanh thiếu niên, người bị bại não, loạn dưỡng cơ… Các trường hợp nặng có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, điển hình là làm giảm không gian lồng ngực, gây cản trở đến hoạt động của phổi. Một số triệu chứng điển hình dễ nhận thấy gồm:

• Vai không đều.
• Eo không đều.
• Một bên hông có xu hướng cao hơn bên kia.
• Một bên khung xương sườn nhô ra phía trước.
• Lưng nhô cao hơn khi cúi người về phía trước.

Nguyên nhân gây ra các dạng cong vẹo cột sống khác nhau

Đến thời điểm hiện tại, nguyên nhân gây ra các dạng cong vẹo cột sống vẫn chưa được xác định chính xác, nhưng cho thấy liên quan đáng kể đến vấn đề di truyền. Một số yếu tố ít phổ biến hơn gồm:

• Các vấn đề về thần kinh cơ, chẳng hạn như bại não hoặc loạn dưỡng cơ.
• Dị tật bẩm sinh gây ảnh hưởng đến sự phát triển của xương cột sống.
• Phẫu thuật thành ngực khi còn nhỏ.
• Chấn thương hoặc nhiễm trùng cột sống.
• Xuất hiện các dấu hiệu bất thường ở tủy sống.

Các yếu tố rủi ro:

• Tuổi tác.
• Tình dục.
• Tiền sử gia đình có người bị cong vẹo cột sống.

Các dạng cong vẹo cột sống thường gặp

Vẹo cột sống có cấu trúc

Đây là dạng cong vẹo cột sống phổ biến nhất, ảnh hưởng trực tiếp đến cấu trúc bình thường, có nguy cơ để lại di chứng vĩnh viễn nếu không được điều trị kịp thời. Các phân loại cụ thể gồm:

1. Vẹo cột sống vô căn

Phân loại này chiếm khoảng 80% tổng số trường hợp bị vẹo cột sống, xuất hiện phổ biến ở tuổi thiếu niên. Hiện nay, nguyên nhân chính xác vẫn chưa được xác định rõ. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng di truyền chiếm tỷ lệ lớn nhưng các yếu tố khác vẫn có khả năng liên quan, chẳng hạn như mất cân bằng nội tiết tố. Thực tế cho thấy khoảng 30% người bị veo cột sống vô căn ở tuổi vị thành niên có tiền sử gia đình mắc bệnh.

2. Vẹo cột sống bẩm sinh

Vẹo cột sống bẩm sinh là tình trạng phát triển ngay trong tử cung và xuất hiện ở trẻ sơ sinh. Vấn đề này thường hiếm gặp, chỉ ảnh hưởng đến 1 trong tổng số 10.000 trẻ. Theo đó, dị tật cột sống là nguyên nhân phổ biến nhất, ngoài ra cũng có thể do sự hình thành xương hoặc thiếu xương bất thường trong cấu trúc. Bệnh thường được chẩn đoán sớm hơn với một số triệu chứng dễ nhận biết gồm:

• Vai bị nghiêng.
• Vòng eo không đồng đều.
• Đầu bị nghiêng.
• Xương sườn một bên nổi bật hơn bên còn lại.

Khi các triệu chứng tiến triển nghiệm trọng, các xét nghiệm chẩn đoán như chụp ảnh EOS, chụp x-quang, cộng hưởng từ, CT sẽ được chỉ định thực hiện.

3. Vẹo cột sống ở thần kinh cơ

Đây là dạng cong vẹo cột sống thường phát triển ở những người không thể vận động do các vấn đề liên quan đến thần kinh cơ như loạn dưỡng hoặc bại não. Phân loại này được cho là nghiêm trọng nhất bởi xuất phát từ nhiều yếu tố ảnh hưởng khác nhau.

Ngoại trừ trường hợp biến dạng rõ rệt, vẹo cột sống ở thần kinh cơ thường không gây đau đớn. Dấu hiệu điển hình đầu tiên là thay đổi tư thế, nghiêng về trước hoặc sang bên khi đứng và ngồi.

4. Vẹo cột sống do thoái hóa

Tình trạng này xuất hiện phổ biến ở những người trên 65 tuổi, được cho là quá trình thoái hoá tự nhiên của cơ thể. Đặc biệt, cột sống thắt lưng và lưng dưới chịu ảnh hưởng nhiều nhất, tạo thành hình chữ C cong nhẹ.

Chứng vẹo cột sống hiếm khi xảy ra do tổn thương hoặc khối u. Thông thường, những người bệnh sẽ gặp các triệu chứng điển hình như đau, tê, cột sống cong song trái… Nếu bác sĩ nghi ngờ có sự tồn tại của khối u hay tổn thương liên quan, một số xét nghiệm chẩn đoán sẽ được chỉ định thực hiện.

Khác với nhiều dạng khác, vẹo cột sống do thoái hóa luôn gây đau đớn, triệu chứng cụ thể như sau:

• Đau âm ỉ hoặc cứng vùng lưng dưới.
• Cơn đau lan tỏa đến chân.
• Cảm giác ngứa ran lan xuống chân.
• Chân đau nhói khi đi bộ nhưng giảm bớt khi nghỉ ngơi.
• Chứng gù cột sống Scheuermann

Đây là hiện tượng cột sống cong về phía trước, ảnh hưởng nhiều nhất đến cột sống cổ và ngực.

Các triệu chứng ban đầu gồm:

• Hình thành tư thế xấu khi đứng, ngồi.
• Đau lưng.
• Mỏi cơ bắp.
• Cứng ở vùng lưng.

Trong hầu hết các trường hợp, các triệu chứng này tương đối nhất quán, không có xu hướng tiến triển nghiêm trọng theo thời gian.

5. Vẹo cột sống phi cấu trúc

Dạng này còn được gọi là chứng vẹo cột sống chức năng, thường do nguyên nhân tạm thời và chỉ liên quan đến hiện tượng cột sống cong từ bên này sang bên kia (không xoay cột sống). Do đó, cấu trúc vẫn được giữ nguyên như bình thường. Khi người bệnh duy trì tư thế cúi về phía trước hoặc nằm xuống, đường cong có thể biến mất. Các nguyên nhân cụ thể gồm:

• Co thắt cơ bắp: Đây là tình trạng cơ chính ở lưng bị co thắt, kéo cột sống cong sang một bên.
• Độ dài hai chân không đều: Nếu hai chân có độ dài không đồng đều, cột sống có thể bị cong khi đứng.
• Viêm nhiễm: Những vùng cơ thể gần cột sống bị viêm cũng có thể dẫn đến hiện tượng cong vẹo, điển hình là viêm ruột thừa và viêm phổi.

Nhìn chung, dạng cong vẹo cột sống phi cấu trúc thường liên quan đến các vấn đề về tư thế hoặc sự mất cân bằng cơ bắp. Do đó, các phương pháp điều trị phù hợp có thể đem đến hiệu quả cải thiện hoàn toàn.

Vẹo cột sống theo vị trí

Ngoài ra, phân loại các dạng cong vẹo cột sống còn dựa vào vị trí biến dạng, điển hình bao gồm:

6. Vẹo cột sống ngực

Đây là vị trí cột sống thường dễ bị cong vẹo nhất, xảy ra khi khung xương sườn phát triển không đối xứng, làm cho một vai bị nâng lên hoặc một vai có thể dài hơn chân kia.

7. Vẹo cột sống thắt lưng

Tình trạng này xảy ra ở phần dưới hoặc thắt lưng của cột sống, có thể khiến một bên hông trông cao hơn bên kia hoặc một chân dài hơn bên còn lại. Trong một số trường hợp, đây là hiện tượng thoái hóa, xuất hiện sau 50 tuổi do gãy xương sống.

8. Vẹo cột sống ngực thắt lưng

Đường cong tạo nên bởi các đốt sống từ phần dưới ngực và phần trên thắt lưng cột sống. Tình trạng này thường là bẩm sinh. phát triển trong tử cung từ tuần thứ 3 đến tuần thứ 6, thường chỉ phát hiện khi sinh. Trong một số trường hợp, vẹo cột sống ngực thắt lưng là biến chứng của một số vấn đề thần kinh cơ như bại não, nứt đốt sống…

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Khoảng 10% tổng số trường hợp bị vẹo cột sống vô căn tiến triển đến mức độ trung bình và nặng, biến dạng trở nên rõ ràng đồng thời gây ra nhiều triệu chứng phức tạp hơn. Cụ thể, dưới đây là một số dấu hiệu nghiêm trọng bạn nên liên hệ bác sĩ sớm để được chẩn đoán, điều trị kịp thời:

• Thay đổi dáng đi bộ.
• Giảm phạm vi chuyển động.
• Khó thở.
• Các vấn đề bất thường liên quan đến tim mạch.
• Cơ lưng đau thắt.

Vẹo cột sống có chữa được không?

• Các dạng cong vẹo cột sống có thể chữa trị thành công. Phương pháp áp dụng tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của từng tình trạng.
• Chứng vẹo cột sống nhẹ thường không yêu cầu bất kỳ thủ thuật xâm lấn nào, có thể cải thiện bằng cách luyện tập thể dục thể thao và vật lý trị liệu.
• Trong trường hợp bệnh tiến triển nghiêm trọng, bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật để giảm đau và điều chỉnh đường cong.

Trên đây là tổng hợp tất cả các thông tin hữu ích liên quan đến các dạng cong vẹo cột sống. Hy vọng với những chia sẻ này, bạn đã có thêm nhiều kiến thức mới để chủ động bảo vệ sức khỏe, phòng tránh được các bệnh lý không mong muốn.

—-

PHÒNG KHÁM ĐA KHOA BÁC SĨ GIA ĐÌNH DOCTOR HELP
KHÁM CHỮA BỆNH TẠI NHÀ VÀ TẠI PHÒNG KHÁM
CN BMT: 544 Phan Bội Châu, P. Thành Nhất, Tp Buôn Ma Thuột, Đăk Lăk
CN Sài Gòn: 04 Phan Phú Tiên, Phường 10, Quận 5, Tp Hồ Chí Minh
Điện thoại: 0898 355 365 – 0898 355 345
Website: www.helpbmt.com – www.doctorhelp.vn