Tháo thụt đại tràng là thủ thuật đưa nước qua hậu môn vào đại tràng để làm mềm, lỏng phân, đồng thời làm thành ruột nở rộng. Thành ruột được kích thích sẽ co lại, đẩy phân ra ngoài. Thủ thuật này được thực hiện nhằm hỗ trợ chẩn đoán và điều trị một số bệnh lý thường gặp tại đại tràng, trực tràng.

1. Ai cần tháo thụt đại tràng?
1.1 Đối tượng chỉ định tháo thụt đại tràng
- Người bệnh táo bón lâu ngày;
- Bệnh nhân trước khi thực hiện phẫu thuật ổ bụng, đặc biệt là phẫu thuật đại tràng;
- Người bệnh trước khi nội soi ổ bụng, đại tràng, trực tràng để phát hiện tổn thương các cơ quan này;
- Bệnh nhân trước khi chụp X-quang đại tràng có bơm thuốc cản quang, chụp ổ bụng có chuẩn bị;
- Phụ nữ trước khi sinh đẻ;
- Người cần thực hiện thụt tháo trước thụt giữ để thuốc làm sạch đại tràng hấp thu vào cơ thể qua đại tràng.
1.2 Đối tượng chống chỉ định thụt tháo đại tràng
- Người bệnh viêm ruột thừa;
- Người bệnh tắc xoắn ruột;
- Bệnh nhân thương hàn, viêm hoại tử ruột có nguy cơ thủng ruột;
- Người bệnh đang có tổn thương hậu môn, trực tràng.
2. Quy trình thụt tháo đại tràng- Doctor Help
- Xem hồ sơ bệnh án, xác nhận chính xác bệnh nhân thực hiện tháo thụt đại tràng;
- Thực hiện theo đúng chỉ định của bác sĩ về phương pháp thụt và dung dịch thụt tháo;
- Thông báo cho người bệnh về kỹ thuật sắp làm, gồm tiến trình thực hiện, mục đích thực hiện. Nếu người bệnh hôn mê cần giải thích cho thân nhân về thủ thuật thụt tháo;
- Chuẩn bị dụng cụ cần thiết gồm: canuyn thụt tháo, bốc thụt, dung dịch thụt có nhiệt độ được quy định, hệ thống dây dẫn và panh kẹp, dầu bôi trơn, găng tay dùng một lần, đệm không thấm nước, chăn đắp, giấy vệ sinh, bô dẹt (hoặc ghế đi cầu), chậu nước, khăn tắm và xà phòng;
- Việc thực hiện thụt tháo làm sạch đại tràng sẽ được làm ở phòng thủ thuật với đầy đủ các dụng cụ và theo các bước sau:
- Lót tấm nilon dưới mông người bệnh
- Tư thế người bệnh được đặt nghiêng trái, chân dưới duỗi, chân trên co
- Lắp canuyn hoặc ống thông vào ống cao su của bốc thụt, kẹp ống lại
- Đổ nước vào bốc thụt và treo bốc thụt lên trụ cách giường 60-80 cm
- Bôi trơn canuyn hoặc dầu ống thông
- Mở kẹo cho nước chảy vào khay quả đậu nhằm đuổi không khí và phần nước lạnh trong ống ra ngoài đồng thời kiểm tra sự thông thoát của ống cao su, canuyn hoặc ống thông.
- Kẹp ống lại, kiểm tra nhiệt độ của nước thụt bằng cách cho vài giọt chảy vào mu bàn tay, điều chỉnh mức nóng lạnh thích hợp
- Bỏ vải đắp để lộ mông bệnh nhân, một tay vạch mông để lộ hậu môn, một tay nhẹ nhàng đưa canuyn hoặc ống thông vào hậu môn cho tới khi được 2/3 canuyn hoặc ống vào sâu 12-15 cm thì dừng
- Trong khi đưa ống vào cho bệnh nhân há miệng thở đều, lúc đầu phải hướng canuyn theo chiều hậu môn tới khoảng 2-3 cm rồi mới hướng về phía cột sống
- Mở kẹp cho nước chảy vào từ từ, một tay giữ canuyn hoặc ống thông để đề phòng canuyn hoặc ống thông bị bật ra ngoài
- Sau khi nước trong bốc đã chảy gần hết thì kẹp ống lại, nhẹ nhàng rút canuyn hoặc ống thông ra, dùng giấy vệ sinh bọc canuyn rồi để vào khay quả đậu hoặc lau qua rồi bỏ vào thùng đựng dung dịch sát khuẩn
- Tiếp theo, cho người bệnh nằm ngửa, cố gắng kiềm chế để giữ nước ở trong ruột từ 10-15 phút
- Cuối cùng giúp người bệnh đi đại tiện và quan sát chất thải sau đại tiện: Tính chất phân, nhầy, máu
- Xử lý dọn dẹp theo đúng quy trình.

3. Tháo thụt đại tràng có gây đau không?
Khi thực hiện thủ thuật tháo thụt đại tràng, thường bệnh nhân sẽ có triệu chứng đau đớn nhưng không nhiều.
Đầu tiên, khi đưa ống thông vào trực tràng, dù đã được bôi trơn nhưng vì đi ngược lại chiều xuôi của chất thải bình thường nên phản xạ của cơ thể thường là đẩy dị vật đi, nếu tiếp tục đưa vào có thể gây triệu chứng đau nhẹ, khó chịu cho bệnh nhân.
Bên cạnh đó, ở thời điểm bơm nước vào đại tràng qua ống thông, nhiều bệnh nhân có triệu chứng đau bụng, khó chịu, muốn đi đại tiện. Đây là biểu hiện thường gặp.
Lúc này, điều dưỡng viên sẽ khóa vòi thụt lại, không cho nước chảy vào để bệnh nhân nghỉ. Khi các dấu hiệu trên đã hết thì sẽ tiếp tục thụt với áp lực nước thấp hơn.
Tháo thụt đại tràng có thể gây một số bất tiện nhưng đây là việc cần làm để bác sĩ có thể chẩn đoán chính xác và đưa ra lựa chọn điều trị phù hợp cho từng bệnh nhân.
PHÒNG KHÁM ĐA KHOA BÁC SĨ GIA ĐÌNH DOCTOR HELP
KHÁM CHỮA BỆNH TẠI NHÀ VÀ TẠI PHÒNG KHÁM
CN BMT: 544 Phan Bội Châu, P. Thành Nhất, Tp Buôn Ma Thuột, Đăk Lăk
CN Sài Gòn: 04 Phan Phú Tiên, Phường 10, Quận 5, Tp Hồ Chí Minh
Điện thoại: 0898 355 365 – 0898 355 345
Website: www.helpbmt.com – www.doctorhelp.vn