NHIỄM TRÙNG BÀN CHÂN TIỂU ĐƯỜNG: NGUYÊN NHÂN VÀ TRIỆU CHỨNG

Nguyên nhân khiến 60% người bệnh tiểu đường phải cắt bỏ bàn chân do nhiễm trùng. Sau khi cắt cụt bàn chân, tỷ lệ người bệnh tử vong trong 5 năm là 50% – 60%. Vậy làm sao để nhận biết nguyên nhân và triệu do nhiễm trùng bàn chân tiểu đường?

Nhiễm trùng bàn chân tiểu đường là gì?

Nhiễm trùng bàn chân tiểu đường là bàn chân của người bệnh đái tháo đường bị các tổn thương do nhiễm khuẩn, loét, và/hoặc sự phá hủy các mô sâu liên quan tới các bất thường về thần kinh, một số giai đoạn của bệnh mạch máu ngoại vi và/hoặc các biến chứng chuyển hóa của bệnh xảy ra ở chân. Đây là một tổn thương phổ biến và nghiêm trọng.

Nguyên nhân gây nhiễm trùng bàn chân trên bệnh nhân tiểu đường

Có nhiều nguyên nhân khiến bàn chân tiểu đường bị nhiễm trùng như biến chứng thần kinh, thiếu máu cục bộ, rối loạn chức năng dinh dưỡng và nhiễm trùng. Tuy nhiên cơ chế chính do bàn chân tiểu đường bị thiếu máu đến nuôi. Bệnh có thể do tổn thương tại chỗ hoặc mạch máu ngoại vi.Tổn thương thần kinh ngoại biên là một biến chứng thường gặp của đái tháo đường, xuất hiện ở khoảng 50%-70% ca bệnh. Tổn thương này làm ảnh hưởng đến các sợi thần kinh cảm giác, vận động và tự chủ. Từ đó, bàn chân người bệnh không còn nhạy cảm với những kích thích đau thông thường. Phần lớn, các vết loét thường xuất phát từ những chấn thương nhỏ, dần dần tổn thương các sợi vận động gây yếu cơ, teo cơ và liệt nhẹ. Cuối cùng, người bệnh bị biến dạng bàn chân, xuất hiện những điểm tăng áp lực gây chai chân, chai dày kết hợp với đi nhiều dẫn đến tổn thương rách, viêm tổ chức lâu dần dẫn đến loét chân. Tổn thương thần kinh ngoại biên còn khiến cơ thể giảm tiết mồ hôi, thay đổi cấu trúc tự vệ của da nên khi vi sinh vật bên ngoài xâm nhập vào, da khô nứt nẻ gây nhiễm trùng bàn chân.

Hoại tử chi do tắc mạch gây thiếu máu: Hơn 30% trường hợp loét bàn chân tiểu đường có liên quan đến bệnh lý mạch máu ngoại vi. Sự thay đổi mạch máu có đặc điểm là những thay đổi điển hình của chứng xơ vữa mạch, da xuất hiện màu đỏ – yếu tố làm vết loét dễ biến chứng và khó điều trị.

Các vết loét bàn chân người bị tiểu đường tạo điều kiện cho nhiễm khuẩn tại chỗ hoặc toàn thân và nguy cơ cắt bỏ chi dưới. Việc cắt bỏ chân không chỉ khiến người bệnh khủng hoảng về tinh thần mà còn gây ra các tổn thất về mặt kinh tế và xã hội.

Yếu tố nguy cơ phát triển nhiễm trùng bàn chân do tiểu đường

Bên cạnh việc tổn thương thần kinh ngoại biên, bệnh lý mạch máu ngoại vi và nhiễm khuẩn thì người bệnh tiểu đường đối diện với nhiễm trùng bàn chân do một số yếu tố nguy cơ được xác định như: vi chấn thương, dị dạng cấu trúc, giới hạn vận động khớp, xuất hiện các vết chai, tăng đường huyết kéo dài, tăng đường huyết không kiểm soát được, tiền sử loét bàn chân hoặc cắt cụt chi

Khoảng 25% người mắc bệnh tiểu đường sẽ tiến triển các vấn đề nghiêm trọng về chân. Nếu người bệnh được chẩn đoán mắc bệnh tiểu đường, khả năng cao sẽ bị nhiễm trùng bàn chân tiểu đường. Tuy nhiên, có những hoạt động bổ sung khiến người bệnh có nguy cơ nhiễm trùng cao hơn như:

• Đứng lâu trong tình trạng lạnh và ẩm ướt sẽ tăng tình trạng tê chân và khô da. Cả hai điều này làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.
• Không nên ngâm chân, đặc biệt trong muối tắm Epsom sẽ làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.
• Không đi tất mất cơ hội bảo vệ da chân.
• Mang giày không thoải mái gây phồng rộp.
• Không rửa chân thường xuyên và kỹ lưỡng.
• Uống rượu, bia.
• Hút thuốc lá ức chế lưu thông máu.
• Không cắt hoặc cắt móng chân không đúng cách gây rách da.

Nhiễm trùng bàn chân tiểu đường phổ biến hơn ở người bệnh tim, thân, bệnh về mắt (do tiểu đường). Đàn ông lớn tuổi, người béo phì nhiều khả năng bị nhiễm trùng bàn chân tiểu đường.

Một khi vết loét hình thành sẽ là một cuộc chạy đua với thời gian để chữa lành trước khi bị nhiễm trùng. Người bệnh tiểu đường suy giảm khả năng chống nhiễm trùng và thiếu hụt dinh dưỡng khiến điều trị khó khăn.

Triệu chứng nhiễm trùng bàn chân tiểu đường

Các triệu chứng của nhiễm trùng bàn chân tiểu đường tương tự như bất kỳ bệnh nhiễm trùng khác. Khu vực xung quanh vết thương đỏ lên, lan rộng ra khỏi vị trí ban đầu. Người bị nhiễm trùng bàn chân tiểu đường sẽ bị đau, nhạy cảm tại vị trí vết thương và vết thương ban đầu chảy mủ.

Khi nhiễm trùng phát triển sẽ xuất hiện các triệu chứng như:

• Sốt.
• Ớn lạnh và đổ mồ hôi.
• Hụt hơi.
• Nghẹt mũi.
• Cổ cứng.
• Xuất hiện vết loét mới.

Người bị nhiễm trùng bàn chân tiểu đường có thể nhận thấy mô đen gọi là vảy bao quanh vết loét. Tình trạng này hình thành trong trường hợp thiếu máu đến nuôi. Hoại tử một phần hoặc toàn bộ xuất hiện xung quanh vết loét, tạo ra dịch tiết, đau và tê.

Cách phòng tránh nhiễm trùng bàn chân đái tháo đường

• Kiểm tra bàn chân thường xuyên thành thói quen hàng ngày, chẳng hạn như ngay sau khi đánh răng buổi tối. Rửa chân thường xuyên và sử dụng kem dưỡng ẩm để ngăn ngừa nứt da.
• Mang giày thoải mái, không đi chân trần và vớ chật vì điều này làm tăng nguy cơ chấn thương.
• Cắt móng tay thường xuyên, tránh nhiệt độ quá cao và xử lý vết chai bất cứ khi nào có thể.

Nếu người bệnh thấy bàn chân có bất kỳ vấn đề gì hoặc không lành được khi điều trị tại nhà, hãy gặp bác sĩ để được khám và xử lý nhiễm trùng bàn chân tiểu đường càng sớm càng tốt.

—-

PHÒNG KHÁM ĐA KHOA BÁC SĨ GIA ĐÌNH DOCTOR HELP
KHÁM CHỮA BỆNH TẠI NHÀ VÀ TẠI PHÒNG KHÁM
CN BMT: 544 Phan Bội Châu, P. Thành Nhất, Tp Buôn Ma Thuột, Đăk Lăk
CN Sài Gòn: 04 Phan Phú Tiên, Phường 10, Quận 5, Tp Hồ Chí Minh
Điện thoại: 0898 355 365 – 0898 355 345
Website: www.helpbmt.com – www.doctorhelp.vn