THỰC PHẨM CẦN TRÁNH CHO TRẺ THIẾU G6PD VÀ NÊN ĂN NHỮNG GÌ?

Đối với trẻ bị thiếu men G6PD, việc xây dựng cho trẻ một chế độ dinh dưỡng phù hợp sẽ giúp trẻ an toàn, khỏe mạnh. Vậy thực phẩm cần tránh cho trẻ thiếu G6PD gồm những gì? Trẻ nên ăn và nên kiêng những loại thực phẩm nào?

Thiếu men G6PD là bệnh gì?

Men G6PD (glucose-60 phosphate dehydrogenase) là một loại men giúp duy trì tính bền vững của màng tế bào, đặc biệt là màng hồng cầu khi chống lại các chất oxy hóa có trong thức ăn, thuốc hay các tác nhân gây bệnh xâm nhập từ môi trường bên ngoài.

Thiếu men G6PD là một rối loạn di truyền lặn trên nhiễm sắc thể giới tính X, xảy ra do đột biến hoặc do thay đổi trong gen G6PD.  Vì vậy, bệnh thường ảnh hưởng đến nam giới nhiều hơn so với nữ giới. Theo ước tính, hiện nay trên thế giới có gần 400 triệu người gặp phải tình trạng thiếu men G6PD. Tại Việt Nam, trung bình cứ 1.000 trẻ chào đời sẽ có 4 trẻ mắc bệnh này.

Khi trẻ bị thiếu men G6PD, hàm lượng G6PD trong hồng cầu thấp. Trong một số trường hợp, bệnh nhân tiếp xúc với các chất có tính oxy hóa hay bị nhiễm trùng, hồng cầu dễ bị vỡ ra (hiện tượng tán huyết) gây thiếu máu. Tình trạng này nếu không được phát hiện sớm có thể gây ảnh hưởng đến các cơ quan khác như tim, thận, gan, mắt, đe dọa tính mạng của trẻ. Do đó, khi trẻ có các triệu chứng như vàng da, vàng mắt, khó thở, tim đập loạn nhịp, nước tiểu vàng, đau bụng, đau lưng, choáng,… bố mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện để được kiểm tra ngay lập tức.

Thực phẩm cần tránh cho trẻ thiếu G6PD

Tùy thuộc vào tình trạng thiếu men G6PD và thể trạng sức khỏe của từng trẻ, chế độ dinh dưỡng của trẻ sẽ có sự điều chỉnh thích hợp, có thế hạn chế hoặc cắt bỏ hoàn toàn các thực phẩm chứa chất oxy hóa trong thực đơn hàng ngày của trẻ. Việc tuân thủ theo một chế độ ăn khoa học, phù hợp sẽ giúp trẻ kiểm soát bệnh ở mức độ ổn định, đảm bảo sự phát triển của trẻ. Dưới đây là một số thực phẩm cần tránh khi trẻ bị thiếu men G6PD:

1. Đậu dâu tằm

Trẻ thiếu men G6PD cần kiêng tuyệt đối đậu dâu tằm (tên gọi khác là đậu răng ngựa – Vicia faba). Loại đậu này có nguồn gốc từ Bắc Phi, Tây Nam Á. Đậu dâu tằm là tác nhân oxy hóa mạnh. Khi ăn, chất oxy hóa trong đậu phá vỡ tế bào hồng cầu ở người thiếu men G6PD gây tán huyết.

2. Các loại đậu nói chung

Trẻ bị thiếu men G6PD khi ăn các thực phẩm hoặc sử dụng các chất có chứa có chất oxy hóa cao sẽ đột ngột bị dị ứng với các biểu hiện như: sốt cao, nhức đầu, đau bụng, đau thắt lưng, tim đập nhanh, khó thở, vàng da… Do đó, trẻ mắc bệnh này nên kiêng ăn tuyệt đối các loại đậu như: đậu tằm, đậu lăng, đậu nành, đậu hà lan, đậu phộng,… bởi đây là một trong những nguồn thực phẩm chứa nhiều chất chống oxy hóa.

3. Một số thực phẩm khác

Ngoài các loại đậu, trẻ thiếu men G6PD cần phải kiêng một số thứ sau đây:

• Trái cây chứa vitamin K như chuối,…
• Thực phẩm có chứa màu tổng hợp.
• Thuốc nam, thuốc đông y vì có chứa các thành phần oxy hóa.
• Thức ăn chế biến sẵn, đồ đóng hộp.
• Nước ngọt có gas.
• Thuốc bổ chứa sắt.

Lưu ý, người bị thiếu men G6PD có thể dùng được các loại trái cây như cà chua, cam, nho, táo có chứa chất chống oxy hoá. Riêng Vitamin C truyền tĩnh mạch thì thận trọng nếu có methemoglobin.

Trẻ thiếu G6PD nên ăn gì?

Bên cạnh những thực phẩm cần tránh cho trẻ thiếu men G6PD, việc cho trẻ ăn những thực phẩm giàu chất chống oxy hóa, đủ chất béo và hạn chế carbohydrate tinh chế có thể giúp giảm thiểu rủi ro cho bệnh này. Một số lưu ý về chế độ dinh dưỡng và các thực phẩm được các chuyên gia khuyến cáo nên cho trẻ thiếu men G6PD ăn gồm:

• Nếu trẻ còn bú sữa mẹ, bố mẹ có thể bổ sung thêm các loại sữa tự làm như sữa hạnh nhân, hạt điều, hạt sen,… hoặc sữa đặc không ngọt, sữa dê.
• Các loại thực phẩm cần được chế biến tươi, có nguồn gốc rõ ràng và ăn đồ không chứa chất bảo quản.
• Bổ sung vào thực đơn hàng ngày của trẻ những thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như cà chua, quả lựu, cam, nho, chà là, rau bina, hạt hướng dương, quả óc chó, quả mơ,…
• Đặc biệt, bổ sung quả lựu vào bữa ăn hàng ngày cho trẻ bởi lựu giúp tăng mức hemoglobin, ngăn ngừa thiếu máu.
• Trẻ bị thiếu men G6PD nên tăng cường sử dụng ngũ cốc nguyên hạt như yến mạch, kê, lúa mạch,…
• Bố mẹ nên chú ý bổ sung thêm những thực phẩm chứa các vitamin nhóm B như vitamin B5, B8 và B12. Đây là những loại vitamin góp phần quan trọng vào việc trao đổi chất bên trong cơ thể cũng như việc thực hiện các chức năng bình thường của các tế bào.

Trẻ bị thiếu hụt men G6PD có thể bú sữa mẹ không?

Có. Trẻ mắc bệnh thiếu men G6PD có thể bú sữa mẹ bởi sữa mẹ dễ tiêu hóa và hấp thu. Hàm lượng sắt trong sữa mẹ không quá cao như sữa công thức. Hơn nữa, đối với trẻ dưới 6 tháng tuổi, sữa mẹ là nguồn dưỡng chất vô cùng quan trọng đối với sự phát triển của trẻ.

Tuy nhiên, trong giai đoạn cho con bú, mẹ không được sử dụng những thức ăn hoặc dược phẩm không được sử dụng ở người bị thiếu men G6PD vì các chất này có thể đi vào cơ thể trẻ qua sữa mẹ. Tốt nhất, mẹ cần thực hiện chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân thiếu hụt G6PD để bảo vệ sức khỏe cho trẻ. Ngoài các thực phẩm nên sử dụng như sữa có nguồn gốc thực vật, sữa hạt điều, sữa hạnh nhân,… mẹ nên tìm hiểu thêm một số loại sữa dành cho trẻ thiếu G6PD mà để bổ sung đủ chất cho trẻ.

—-

PHÒNG KHÁM ĐA KHOA BÁC SĨ GIA ĐÌNH DOCTOR HELP
KHÁM CHỮA BỆNH TẠI NHÀ VÀ TẠI PHÒNG KHÁM
CN BMT: 544 Phan Bội Châu, P. Thành Nhất, Tp Buôn Ma Thuột, Đăk Lăk
CN Sài Gòn: 04 Phan Phú Tiên, Phường 10, Quận 5, Tp Hồ Chí Minh
Điện thoại: 0898 355 365 – 0898 355 345
Website: www.helpbmt.com – www.doctorhelp.vn